-
De wilde witte kievitsbloem is zeer zeldzaam (Rechten: Wikimedia Commons/David Stang)
De bloemen van de wilde witte kievitsbloem zijn uitgebloeid, maar de strijd om het behoud van dit zeldzame bolgewas gaat door. In natuurgebied Oosterland bij Eelde-Paterswolde, de enige plek waar ze nog staan, zijn dit jaar 83 planten gesignaleerd, waarvan 32 in bloei. Twee jaar geleden stonden er nog maar 33 planten, vorig jaar 89.
Natuurmonumenten verzamelt sinds een aantal jaar het zaad om meer van deze kievitsbloemen op te kweken en uit te planten. Ook dit jaar zijn de bloeiende planten gemarkeerd zodat boswachter Jacob de Bruin het zaad bijeen kan rapen.
Slakken
Voorgaande pogingen om de kievitsbloemen uit te planten waren niet zo succesvol omdat slakken de planten opaten. Dit jaar lijkt dat beter te gaan. "Door de droge omstandigheden groeit het gras langzamer, wat minder concurrentie betekent, en zijn er geen slakken. Waarschijnlijk profiteert de kievitsbloem van deze factoren," aldus De Bruin.
Wit of paars
Normaal gesproken heeft de kievitsbloem paars geblokte bloembladen. De witte bloembladen zijn mogelijk het gevolg van een mutatie: een foutje in de genen van de plant, aldus Sheila Luijten van Science4Nature. "Daardoor gaat er iets mis met de aanmaak van de kleurstof die de bloem paars zou moeten kleuren. De bloem blijft om die reden wit."
Zeldzaam
Wilde kievitsbloemen zijn zeldzaam en komen nog maar op een paar plekken in ons land voor. Het merendeel staat op de oeverlanden langs de Overijsselse Vecht en het Zwarte Water bij Zwolle en Hasselt. De wilde witte kievitsbloem is nog zeldzamer en komt alleen nog in Drenthe voor.
Een eeuw geleden was dat wel anders, toen kwam de witte bloem nog volop voor. In 1898 beschreef ene heer Mulder dat er langs het Hoornsche Diep ten westen van Haren duizenden witte kievitsbloemen in bloei stonden. In de tweede helft van de twintigste eeuw werd aangenomen dat de plant was uitgestorven in de Drents-Groningse beekdalen, totdat deze in 2000 opnieuw werd ontdekt.
Voortplanting
De wilde kievitsbloem - of Fritillaria meleagris - is een bolgewas uit de leliefamilie. In april bloeien de kievitsbloemen en rond juni maken de planten zaaddozen aan. De zaden verspreiden zich over water en hebben een koude, natte periode nodig om te ontkiemen. Daarom is het belangrijk dat het gebied eens in de zoveel tijd overstroomt en in de winter een hoge waterstand heeft.
Kievitsbloemen worden erg oud en het duurt zes tot acht jaar voordat de plant in de bloei komt. Samen met de eisen aan het grondwaterpeil maakt dat de voortplanting van de kievitsbloem een delicate zaak.