-
Dwingelderveld (Rechten: RTV Drenthe / Fred van Os)
De A28 ligt pal aan het Dwingelderveld. En dat is te merken qua stikstof: 6 procent van alle stikstof die neerkomt in het Dwingelderveld komt van wegverkeer. In geen ander Drents natuurgebied ligt die bijdrage zo hoog.
Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. Dit keer het Dwingelderveld.
DWINGELDERVELD
Oppervlakte: 3768 hectare
Gemeenten: De Wolden, Hoogeveen, Midden-Drenthe, Westerveld
Beheerders: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en particulieren
Landschap: Hogere zandgronden
Bijzonder: Grootste oppervlakte natte heide van West-Europa
Die 6 procent is overigens het gemiddelde van het hele natuurgebied. Op sommige plekken in het Dwingelderveld waar de A28 doorheen komt, loopt dat zelfs op tot ongeveer een derde. Voor de stikstofuitstoot vanaf de A28 geldt wel dat de impact snel minder wordt, afhankelijk van de afstand van de weg.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Toch is het de landbouw die het meest verantwoordelijk is voor de stikstofuitstoot op het Dwingelderveld. De helft van alle stikstof komt van de landbouw. Rondom het natuurgebied zitten meerdere veehouderijen. In een cirkel van 1 kilometer om het Dwingelderveld gaat het om 35 veehouderijen. Dat loopt op naar 168 bij een straal van 5 kilometer. Bij geen ander natuurgebied in Drenthe zijn dat er zoveel. En ook als die cirkel wordt verdubbeld naar 10 kilometer is Dwingelderveld koploper in aantal veehouderijen in de buurt: 382.
De gevolgen van stikstof zijn al zichtbaar in het Dwingelderveld. Dat is onder meer te zien aan de jeneverbes. Jarenlang waren er geen jonge stuiken van de jeneverbes in het Dwingelderveld te vinden. En dat komt omdat deze conifeer last heeft van de hoeveelheid stikstof.
Jeneverbes is karakteristiek onderdeel van Drenthe
De jeneverbes beslaat 17 hectare van het Dwingelderveld, vooral in het noordoosten. Ze wordt beschouwd als een zeer karakteristiek onderdeel van het heidelandschap in Drenthe. Dat er nauwelijks jonge aanwas is van deze struik komt mede door verzuring van de grond.
Het artikel gaat verder onder de foto:
De verzuring in Drenthe is grotendeels toe te schrijven aan de landbouw. Vooral uit de veehouderij daalt ammoniak neer op de natuur, en die ammoniak maakt de grond zuurder. Verzuring gaat daarnaast vaak gepaard met vermesting. Het gevolg is dat de kenmerkende planten in het gebied verdrongen worden door algemene planten die zich snel uitbreiden, zoals brandnetels en het pijpenstrootje.
Maatregelen voor de jeneverbes
Meer er gloort hoop voor deze conifeer: de afgelopen jaren zijn er weer jonge struiken van de jeneverbes gevonden. Dat komt omdat het Dwingelderveld intensiever wordt beheerd.
Om de gevolgen van stikstof voor de jeneverbes te beperken, zijn er maatregelen nodig. Het gaat bijvoorbeeld om begrazing door een kudde schapen op plekken waar de struik niet verjongt. Een ander middel is plaggen, waarbij de bovenste grondlaag wordt verwijderd. Daardoor moet er ruimte komen voor nieuwe groeiplaatsen.
Het artikel gaat verder onder de foto:
Door de stikstof wordt de bodem voedselrijker en zuurder. Daar profiteert gras van, ten koste van heide en stuifzanden. De verwachting is dat zonder maatregelen de heide en het stuivende zand verdwijnen, en daarmee ook de leefomstandigheden voor dieren. Sommige planten zijn zelfs al verdwenen als gevolg van de verzuring van de bodem, zoals het rozenkransje en welriekende nachtorchis.
Verantwoording
De gegevens die RTV Drenthe heeft gebruikt voor dit artikel zijn afkomstig van het AERIUS en de provincie Drenthe. AERIUS is een rekeninstrument van het RIVM. Met deze tool wordt de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekend. Het gaat om cijfers uit 2019. Dat zijn de meest recente cijfers.
Daarnaast is gebruik gemaakt van het beheerplan van Dwingelderveld.
RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.