-
Drents-Friese Wold (Rechten: RTV Drenthe / Fred van Os)
Waar normaal gesproken de heide in het Drents-Friese Wold en het Leggelderveld eens in de 50 à 60 jaar geplagd moet worden, is dat nu eens in de 25 à 30 jaar. Door het plaggen wordt als het ware de bovenste laag grond verwijdert. Dat is de laag waar stikstof in is neergedaald.
Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact eigenlijk van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. In dit artikel aandacht voor het Drents-Friese Wold en het Leggelderveld.
DRENTS-FRIESE WOLD EN LEGGELDERVELD
Oppervlakte: 7466 hectare
Gemeente: Midden-Drenthe, Westerveld, Ooststellingwerf (Friesland), Weststellingwerf (Friesland)
Beheerder: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Stichting Het Drentse Landschap, It Fryske Gea en particulieren
Landschap: Hogere zandgronden
Bijzonder: Na de Veluwe het grootste bosgebied van Nederland
In zo'n 90 procent van het Drents-Friese Wold en Leggelderveld is sprake van te veel stikstof. Het gevolg hiervan is dat de stuifzanden bij het Aekingerzand, bij Appelscha, dichtgroeien.
Daarnaast verzuurt de grond, waardoor karakteristieke planten en dieren verdwijnen. Zo zijn al enkele soorten dagvlinders uit de heidelandschappen van het Drents-Friese Wold verdwenen.
Artikel gaat verder onder de foto:
Door het landschap intensiever te beheren, en dan voornamelijk de heide en vennen, kunnen de gevolgen van stikstof enigszins beperkt blijven. Naast maaien en het inzetten van schaapskuddes, gebeurt dat ook door vaker te plaggen. Maar veel vaker dan eens in de 25 à 30 jaar, kan niet. Plaggen is namelijk nadelig voor onder meer insecten en reptielen.
Reptielen, vlinders en een vogel
Het Drents-Friese Wold vervult een belangrijke rol voor de instandhouding van reptielen in Nederland. De adder, de ringslang, de zandhagedis en enkele salamandersoorten leven er. Maar door maatregelen, die noodzakelijk waren vanwege stikstof, is de reptielenstand in het verleden achteruit gegaan. Inmiddels zijn deze maatregelen weer aangepast en kleinschaliger gemaakt, zodat de reptielen er minder last van hebben.
Artikel gaat verder onder de foto:
Behalve voor reptielen is het Drents-Friese Wold ook een speciaal gebied voor de tapuit, een zeldzame broedvogel. Behalve in de kustduinen is het Aekingerzand de enige plek waar tapuiten nog broeden. En het lijkt goed te gaan met de tapuit. In 2019 zijn er 55 broedparen geteld, terwijl het vanaf 2014 om zo'n 30 à 40 paren ging per jaar. Toch blijft het aantal nog wel achter bij het doel dat is gesteld voor dit natuurgebied: ieder jaar 60 paren.
De tapuit komt voor in stuifzandgebieden. Die gebieden veranderen door de neerslag van stikstof. Zo zijn er meer grassoorten, meer heide en uiteindelijk maakt dit plaats voor bos. In de stuifzanden komt steeds meer het grijze kronkelsteeltje voor. Deze mossoort verdringt het zand, maar ook andere mossen. Het grijze kronkelsteeltje wordt gezien als een indicatie voor een te hoog stikstofgehalte.
Ook veel vlinders verdwijnen uit de stuifzanden. Het gaat om de gentiaanblauwtje en heivlinder. Die laatste wordt door de Vlinderstichting gezien als een stikfstofmijdende vlinder.
Helft komt van de landbouw
De meeste stikstof die in het Drents-Friese Wold en Leggelderveld neerkomt, is afkomstig van de landbouw. Net iets meer dan de helft van alle stikstof in het gebied. Het gaat daarbij vooral om de rundveesector. Van alle stikstof vanuit de landbouw, komt meer dan een vijfde vanuit rundveestallen. De rundveesector heeft in geen ander natuurgebied in Drenthe zo hoog aandeel qua stikstof.
Bekijk hieronder beelden van het Leggelderveld:
Verantwoording
De data die RTV Drenthe heeft gebruikt voor dit artikel zijn afkomstig van het AERIUS en de provincie Drenthe. AERIUS is een rekeninstrument van het RIVM. Met deze tool wordt de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekend. Het gaat om cijfers uit 2019. Dat zijn de meest recente cijfers.
Daarnaast is gebruik gemaakt van het beheerplan van Drents-Friese Wold en Leggelderveld.
RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.