Orde in de wanorde van de kerstboom

Dinsdag 25 December 2018
  • De Picea abies of fijnspar dient vaak als kerstboom (foto: Free Nature Images/Marijke Verhagen)

Kerstbomen, dennenbomen, naaldbomen, sparren.. misschien zie je door de bomen het bos niet meer. Met kerst zingen we over een dennenboom en halen een kerstboom in huis, maar deze kerstboom is vaak een spar. Hoe zit dit nu precies?

De taxonomie is behulpzaam bij het ontrafelen van al deze verschillende bomen. Taxonomie is de wetenschap die zich bezig houdt met het identificeren en classificeren van alles om ons heen. Planten en dieren worden in categorieën in gedeeld zoals een geslacht, een familie of een soort.

Zweedse categorieën
Een Zweedse wetenschapper uit de achttiende eeuw, Carl Linnaeus, heeft de basis gelegd voor de taxonomie. Hij deelde alle toen bekende planten en dieren in Europa in categorieën in. Zijn systeem wordt nog steeds gebruikt, al wisselen sommige planten of dieren nog wel eens van categorie door nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen.

In dat systeem krijgt elke plant en elk dier een geslachtsnaam en een eigennaam waardoor alle soorten op aarde van elkaar te onderscheiden zijn. Zo omvat het geslacht van de linde (Tilia) zo'n vijfentwintig soorten waaronder de Amerikaanse linde (Tilia americana) en de winterlinde (Tilia cordata). 

Soorten die op elkaar lijken vormen samen een geslacht. Geslachten die op elkaar lijken vormen samen een familie en zo verder via een orde, een klasse, een stam en een rijk totdat uiteindelijk alle levensvormen ingedeeld zijn.

Terug naar de dennenboom
Om de den en de spar een plaatsje te geven beginnen we met de orde van de coniferen. Dit is een groep van ruim zeshonderd soorten naaldbomen. Coniferen betekent 'keteldragers'. De bomen heten zo omdat de zaden in een kegelvrucht zitten.

De orde van de coniferen omvat zeven families, waaronder de cipresfamilie (Cupressaceae), de dennenfamilie (Pinaceae) en de taxusfamilie (Taxaceae). De dennenfamilie bestaat uit acht geslachten waaronder het geslacht zilverspar (Abies), ceder (Cedrus), den (Pinus) en spar (Picea).

De kerstboom
Vaak is de kerstboom die we in huis halen een fijnspar (Picea abies), een boom uit het de dennenfamilie van het geslacht Picae. Maar ook andere soorten dienen steeds meer als kerstboom, zoals de blauwspar (Picea pungens) die ook behoort tot het geslacht Picea. En de Nordmann-spar of Kaukasische zilverspar (Abies nordmanniana) die behoort tot het geslacht zilverspar (Abies).

De bomen die wij met de kerst in huis halen maken dus allemaal deel uit van de dennenfamilie (Pinaceae) maar komen uit het sparren- of zilversparren geslacht (Picea en Abies) in plaats van het dennengeslacht (Pinus).

Contact
opnemen