Er lopen nu twee edelherten rond in onze provincie. Een wildcamera van Staatsbosbeheer heeft in november een edelhert vastgelegd in de omgeving van Dwingeloo, Lhee en Beilen. Het is het bewijs voor een tweede edelhert in het wild in Drenthe.

Maar wat weten we nu eigenlijk van dit dier? En wat betekent de komst van een tweede edelhert voor Drenthe? Tijd voor vijf vragen over het edelhert in Drenthe.

1. Waar leeft het edelhert?

Het edelhert loopt in ons land vooral over de Veluwe. Ook het eerste gespotte Drentse edelhert, vijf jaar geleden, komt uit het noorden van dit natuurgebied. De Veluwe is door de jaren heen een toevluchtsoord gebleken voor het dier. Want rond 1800 waren de herten van de hoge zandgronden verdreven, behalve op de Veluwe. Dankzij dit gebied kon het edelhert voor Nederland behouden blijven.

Daarnaast lopen er ook edelherten in de Oostvaardersplassen, het Weerterbos en het Brabantse Groene Woud. Buiten deze officiële leefgebieden zwerven de dieren heel sporadisch ook in andere delen van ons land, waaronder dus in Drenthe. Zo werd in 2015 bij Assen een Duits edelhert doodgereden. Wat dit tweede Drentse edelhert betreft, moet DNA-onderzoek nog uitwijzen of het om een wild dier gaat, dat mogelijk ook vanuit de Veluwe de weg naar Drenthe heeft gevonden.

2. Hoe leeft het edelhert?

Edelherten leven veel in groepen, oftewel roedels. Ze leven in hinderoedels, met vrouwelijke herten en jongen, of in groepen met alleen mannetjesherten. In de hinderoedels is een sterke hiërarchie aanwezig. Edelherten kunnen de hele dag door actief zijn, maar zijn het actiefst in de schemer.

Kenmerkend voor het edelhert is de bronsttijd, die ieder jaar rond september is. Mannetjes verlaten dan hun roedel en gaan alleen op pad. Hun gedrag verandert, wat te maken heeft met hormonen die op hol slaan. Het testosteron zorgt ervoor dat ze gespierder worden en langere haren krijgen. De herten gaan op zoek naar vrouwtjes, waarbij ze concurrenten proberen te imponeren met het zogeheten 'burlen', een soort gebrul.

In Drenthe is vooralsnog geen sprake van een roedel omdat hier slechts twee edelherten zijn gevonden, beiden bokken. Of zich spontaan een populatie edelherten in Drenthe gaat vestigen, is volgensboswachter Ruud Kreetz van Natuurmonumentenkoffiedik kijken: "Misschien komen er alleen maar mannetjes. Die verplaatsen zich veel verder dan de vrouwtjes. Mogelijk moeten de hindes eerst de sprong van de Veluwe naar de Sallandse heuvelrug maken. Als daar voldoende herten zijn, trekken ze misschien door naar Drenthe. Of niet. Misschien krijgen we ook alleen maar mannetjes die hier een tijdje rondtrekken en dan weer verdergaan. Wat dat betreft is het heel spannend allemaal", zo zei hij tegen ROEG! een paar jaar geleden.

Tekst gaat verder na de foto:

3. Wat eet een edelhert?

Een edelhert is een herkauwer, net als de koe. Het dier graast en voedt zich met planten. Dit kunnen verschillende grassen zijn, maar ook heide. Daarnaast eet het dier onder meer het loof van bomen. Ook kan het dieet van een edelhert bestaan uit knollen en zaden. boswachter Albert Henckel van Staatsbosbeheer is blij met de komst van het dier, omdat het volgens hem een plaats heeft in ons ecosysteem: "Het dier kan helpen met begrazen op heidevelden, vooral als het een roedel betreft. Maar het is vooral toch een prachtig en groot dier. Dat zoiets in Drenthe loopt is natuurlijk fantastisch."

4. Wat is het verschil tussen een edelhert en een ree?

Tussen de ree en het edelhert bestaan enkele opmerkelijke verschillen. Zo is het edelhert, met een gewicht van 75 tot 125 kilo, een stuk zwaarder dan de ree. Het gewei van een edelhert kan al zo'n 12 kilo wegen, een stuk meer dan dat van een ree.

Reeën kennen net als herten, ook een bronsttijd. Tijdens deze periode gaan zij ook op zoek naar een partner. Dit gebeurt in juli en augustus, iets eerder in het jaar dan bij de andere soorten herten in Nederland.

Daarnaast zijn de ree en het edelhert van elkaar te onderscheiden door het witte achterwerk die bij de ree extra goed opvalt, omdat deze dieren geen staart hebben. Bovendien is de ree erg slank gebouwd, staan ze hoog op de poten en hebben ze een gitzwarte neus.

Tekst gaat verder na de video:

5. Wat betekent de komst van het edelhert voor Drenthe?

Maar wat betekent de komst van een extra edelhert eigenlijk voor onze provincie? Volgens boswachter Albert Henckel van Staatsbosbeheer nog niet zoveel, aangezien het nu in totaal om twee stuks gaat. "Maar het dier kan helpen met begrazen op heidevelden, vooral als het een roedel betreft, en heeft dus mogelijk een plek in het ecosysteem."

Wel wil hij daarbij vermelden, dat het dier ook voor wat problemen kan zorgen. "Ze kunnen schade aanrichten zowel in het bos als op landbouwgrond." Een aantal jaren geleden werd ook al eens een edelhert gevonden en dat leverde best wat discussie op: mocht het dier wel blijven of was afschot nodig. In de in 2022 vastgestelde Natuurvisie van de provincie Drenthe is het edelhert expliciet benoemd: 'Er wordt geen nulstand gehanteerd voor spontane vestiging.'

Onderzoek is belangrijk, want alleen wilde herten die hun weg hebben gevonden naar Drenthe mogen volgens de regels van de provincie blijven. "Het eerste edelhert is zelf naar onze provincie gekomen. Maar het komt weleens voor dat herten worden uitgezet of zijn ontsnapt uit een hertenkamp", gaat Henckel verder. "Die zijn dus niet wild en mogen niet blijven."

Bonusvraag: Hoe zit het met de wolf?

Is de komst van het edelhert naar Drenthe nog van invloed op de wolvenstand? Daar valt nu nog heel weinig over te zeggen. In theorie zou een edelhert een lekker hapje kunnen zijn voor de wolf, die ook wel reeën en klein wild eet, naast zijn voorkeur voor schapen. Wolvenkenner Hans Hasper: "Omdat er vooralsnog maar twee edelherten rondlopen in onze provincie, is de kans dat dat een vergroting van de wolvenstand in de hand werkt maar erg klein. Andersom gezien is het wel van grote invloed, mochten de wolven een edelhert te pakken krijgen, dan is gelijk 50 procent van de edelhertenstand in Drenthe weg."

Edelherten zijn erg schuw en voor mensen moeilijk te vinden. "Maar voor wolven is dat een stuk gemakkelijker", weet Hasper. " Die ruiken de edelherten wel." Dat betekent niet dat een edelhert een gemakkelijke prooi is voor een wolf. "Met het gewei kunnen ze zich goed verdedigen. Dan hebben de wolven er een grote kluif aan hoor. Dan gaan ze liever achter de duizenden schapen in onze provincie aan die onbeschermd in een weiland staan."

Lees ook:

• Edelhert beweegt zich als een spook: 'Geen idee waar hij zit'
• Er loopt een tweede edelhert in Drenthe