Oplossing voor eikenprocessierupsenprobleem: rups misleiden

Vrijdag 24 September 2021
  • Een hovenier brengt de geur van een vrouwelijke vlinder aan in een eik (Rechten: Eigen)

De geur van een vrouwelijke vlinder op eiken aanbrengen lijkt de oplossing tegen de eikenprocessierups. Dat blijkt uit onderzoek van het bureau Hellingman Advies in opdracht van de provincies Drenthe, Fryslân en Overijssel en de gemeenten Weststellingwerf, Westerveld en Steenwijkerland.

Paringsverstoring heet de nieuwe methode die in het buitenland is afgekeken. Daar zijn voorbeelden bekend van het gebruik van specifieke geurstoffen om bijvoorbeeld dennenprocessierupsen te bestrijden. Deze geurstoffen, zogenaamde feromonen, lijken op de geurstof die de vrouwelijke vlinder uitscheidt, zodat mannelijke vlinders de vrouwtjes vinden en met ze kunnen paren.

Door die geurstof in de boom aan te brengen raken de mannetjesvlinders zodanig verward, dat ze de vrouwelijke vlinders niet meer opmerken en er geen paringen volgen. Zonder paring worden eitjes niet bevrucht en komen er geen rupsen. De overlast wordt daardoor kleiner, zo stelt het bureau.

Overlast door de eikenprocessierups

De eikenprocessierups leidt sinds enkele jaren tot overlast in het Noorden. De kleine brandharen van de rups veroorzaken jeuk en huiduitslag. In wegbermen met alleen eiken en op plekken in dorpen en steden met weinig groen ontbreken voldoende natuurlijke vijanden, zoals vogels en roofinsecten, om grote aantallen eikenprocessierupsen te onderdrukken. Ook zorgen de warme zomers van de laatste jaren ervoor dat deze warmteminnende rups zich prima in Nederland thuis voelt.

Tot nu toe worden nesten weggezogen en aaltjes op bomen gespoten om de rups tegen te gaan. Maar door eiken te bespuiten, worden ook andere rupsen gedood.

Helft minder nesten

In Weststellingwerf, Westerveld en Steenwijkerland zijn dit jaar op acht locaties proeven gedaan met geurstoffen die op eikenbomen zijn aangebracht. Vooral op meer beschutte plekken zorgen de feromonen voor een forse vermindering van het aantal nieuw gevormde eikenprocessierupsnesten. In alle proeflocaties nam het aantal nesten in vergelijking met de controle-locaties met minimaal de helft af. Daarnaast bleek het aantal rupsen in de nesten veel kleiner.

De onderzoekers komen tot de conclusie dat de methode vooral in stedelijk gebied goed werkt, zonder dat er nadelige effecten voor andere soorten planten en dieren zijn. Maar voordat de nieuwe bestrijdingsmethode kan worden toegepast, moet eerst onder meer onderzoek worden gedaan naar de dosis en de locatie waar de geurstof moet worden aangebracht. Daarna moet het middel nog voor grootschalig gebruik worden toegelaten.

Contact
opnemen